วันลอยกระทง ความเชื่อ และความหมายที่ซ่อนอยู่

ลอยกระทง...มากกว่าแค่ลอย นอกจากจะเป็นเทศกาลที่สวยงามตระการตาแล้ว วันลอยกระทงยังซ่อนเรื่องราวและความเชื่อที่น่าสนใจมากมาย การลอยกระทงไม่ได้เป็นเพียงแค่การปล่อยกระทงลงน้ำ แต่ยังเป็นการแสดงออกถึงความเชื่อ ศรัทธา และความผูกพันของคนไทยที่มีต่อธรรมชาติและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ มาร่วมกันไขปริศนาและค้นพบความหมายที่แท้จริงของประเพณีลอยกระทงกัน

 

วันลอยกระทง 2567 ตรงกับวันที่ : วันศุกร์ที่ 15 พฤศจิกายน 2567

 

วันลอยกระทง นับเป็นหนึ่งในเทศกาลสำคัญของคนไทย ที่นอกจากจะเป็นการเฉลิมฉลองตามประเพณี ยังมีความเชื่อและความหมายที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน โดยมีความเชื่อที่หลากหลายผสมผสานกัน ทั้งความเชื่อทางพุทธศาสนา พราหมณ์-ฮินดู และความเชื่อพื้นบ้าน

 

ความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับวันลอยกระทง

• การขอขมาพระแม่คงคา : เชื่อกันว่าการลอยกระทงเป็นการขอขมาพระแม่คงคา ที่ให้ชีวิตและความอุดมสมบูรณ์แก่ชาวบ้าน โดยการนำสิ่งของที่ใช้แล้วไปลอยน้ำ เพื่อเป็นการขออภัยที่ได้นำสิ่งสกปรกลงสู่แม่น้ำ
• การสะเดาะเคราะห์ : การลอยกระทงเปรียบเสมือนการลอยทุกข์ โศก โรคภัยไปกับกระแสน้ำ เพื่อให้ชีวิตมีความสุขและเจริญก้าวหน้า
• การบูชาพระอุปคุต : ในบางท้องที่เชื่อว่าการลอยกระทงเป็นการบูชาพระอุปคุต ซึ่งเป็นพระอรหันต์ที่คอยปกป้องคุ้มครองชาวประมง
• การขอพร : ชาวบ้านจะนำกระทงไปลอย พร้อมกับการอธิษฐานขอพรในสิ่งที่ตนเองปรารถนา เช่น ขอให้มีความสุข สุขภาพแข็งแรง มีโชคลาภ
• การบูชาพระจันทร์ : ในคืนวันลอยกระทง พระจันทร์จะส่องแสงสว่างเต็มดวง ซึ่งมีความเชื่อว่าเป็นการบูชาพระจันทร์ที่เป็นสัญลักษณ์แห่งความบริสุทธิ์

 

ความหมายของสิ่งที่ใส่ในกระทง

• ดอกไม้ : เป็นสัญลักษณ์ของความสวยงามและความเจริญ
• เทียน : เป็นสัญลักษณ์ของปัญญาและความรู้
• ธูป : เป็นสัญลักษณ์ของความเคารพและการบูชา
• เหรียญ : เป็นสัญลักษณ์ของความมั่งคั่งและโชคลาภ

 

พิธีกรรมและความเชื่อที่แตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น

 

แม้ว่าวันลอยกระทงจะเป็นประเพณีที่คนไทยทั่วประเทศร่วมกันเฉลิมฉลอง แต่ก็มีพิธีกรรมและความเชื่อที่แตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น เช่น

 

• ภาคเหนือ: มีการลอยโคมเพื่อเป็นการบูชาพระเกตุ หรือพระเจดีย์
• ภาคอีสาน: มีการลอยกระทงใหญ่ หรือกระทงที่มีขนาดใหญ่และประดับประดาอย่างสวยงาม
• ภาคกลาง: เน้นการลอยกระทงตามแม่น้ำลำคลอง

 

การอนุรักษ์ประเพณีวันลอยกระทง

 

ในปัจจุบัน การลอยกระทงได้เปลี่ยนแปลงไปจากอดีตมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของวัสดุที่ใช้ทำกระทง ซึ่งมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ดังนั้น การอนุรักษ์ประเพณีวันลอยกระทงจึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยควรเลือกใช้กระทงที่ทำจากวัสดุธรรมชาติที่ย่อยสลายได้ง่าย หรือทำกระทงจากวัสดุเหลือใช้ เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

 

วันลอยกระทงไม่เพียงแต่เป็นการเฉลิมฉลองตามประเพณี แต่ยังเป็นโอกาสที่เราจะได้กลับมาทบทวนถึงความเชื่อและค่านิยมของบรรพบุรุษ และร่วมกันอนุรักษ์ประเพณีอันดีงามนี้ให้คงอยู่สืบไป

 

 

สรุป : ปัจจุบันประเทศไทยไม่ได้มีความเชื่อในการลอยกระทงกันแล้ว เพราะเนื่องจากหลายคนตระหนักถึงเรื่องสิ่งแวดล้อม และขยะที่อยู่ในแม่น้ำ หลายภาคส่วนได้มีการจัดกิจกรรมในพื้นที่ปิดในการลอยกระทงเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และเพื่อความสะดวกในการกำจัดขยะที่ลอยลงสู่แม่น้ำ