พระกาฬไชยศรี หรือ พระกาฬ เป็นเทวดาในศาสนาฮินดู คนไทยมีความเชื่อกันว่าหากบูชาให้ดีก็มีแต่ได้ เจ้าพ่อพระกาฬ เป็นเทวรูปรุ่นเก่าซึ่งอาจเป็นพระวิษณุ หรือ พระอวโลกิเตศวร ศิลปะลพบุรี แต่เดิมเจ้าพ่อพระกาฬมีพระกายสีดำ ไม่มีพระเศียร และพระกรทั้งหมด กล่าวกันว่าเจ้าพ่อพระกาฬได้ไปเข้าฝันผู้ประสงค์ดีท่านหนึ่ง นัยว่าขอพระเศียรและพระกรเท่าที่จะหามาได้ ซึ่งได้มีผู้ศรัทธาได้จัดหาเศียรพระศิลาทรายศิลปะสมัยอยุธยา ส่วนพระกรนั้นได้เพียงสองข้างจากทั้งหมดสี่ข้าง
ปัจจุบัน เจ้าพ่อพระกาฬ ไม่เหลือเค้าเดิมซึ่งมีสีดำอีกแล้ว ด้วยถูกปิดทองจากผู้ศรัทธาแลดูเหลืองอร่ามจนสิ้น กล่าวกันว่าปีหนึ่งมีผู้มานมัสการไม่ต่ำกว่าหนึ่งแสนคน
ศาลพระกาฬ หรือ ศาลสูง เป็นโบราณสถานและศาสนสถานสำคัญ ที่ตั้งอยู่กลาง วงเวียนศรีสุนทร ถนนนารายณ์มหาราช ในเขตอำเภอเมืองลพบุรีค่ะ ลักษณะเด่นของศาลพระกาฬ คือ เป็นเทวสถานเก่าแก่ของขอมโบราณ มีการค้นพบศิลาจารึก 8 เหลี่ยมจารึกอักษรมอญโบราณ ศาลสร้างขึ้นในสมัยพระนารายณ์มหาราช และบริเวณรอบๆ เป็นที่อยู่อาศัยของฝูงลิงกว่า 300 ตัวเลยทีเดียว
ศาลพระกาฬ เป็นเทวสถานเก่าแก่ในสมัยขอมโบราณ สร้างด้วยศิลาแลงเรียงซ้อนกันเป็นฐานสูง จึงเป็นที่มาที่เรียกกันว่า “ศาลสูง” นั่นเองค่ะ มีข้อสันนิษฐานว่า ที่นี่เคยเป็นสิ่งก่อสร้างในสมัยขอม เนื่องมาจากเมืองลพบุรีในอดีตเคยเป็นส่วนหนึ่งของขอมโบราณ และสันนิษฐานว่า ศาลพระกาฬ อาจเคยเป็นศาสนสถานของนิกายเถรวาทมาก่อน ต่อมาภายหลังจึงถูกดัดแปลงเป็นเทวสถานในนิกายไวษณพของศาสนาฮินดูแทนนั่นเอง โดยภายในศาลพระกาฬประดิษฐาน เจ้าพ่อพระกาฬ เทวรูปโบราณยุคขอมเรืองอำนาจ
ต่อมาในสมัย สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงให้สร้าง ศาลเทพารักษ์ ขนาดย่อมก่ออิฐถือปูน มีลักษณะสถาปัตยกรรมตามพระราชนิยม ทรงตึกเป็นแบบฝรั่งหรือเปอร์เซียผสมผสานกับไทยบนฐานศิลาแลงเดิม ภายในบรรจุ ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ และเทวรูปสีดำองค์หนึ่ง จึงทำให้ที่นี่เป็นศาลประจำเมืองในสมัยนั้นก็ว่าได้
ในปี พ.ศ. 2494 ได้มีการสร้าง ศาลพระกาฬ ขึ้นใหม่เนื่องจากความทรุดโทรม โดยได้สร้างทับบนรากฐานเดิมที่สร้างไว้ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช โดยชาวลพบุรี และผู้ที่ศรัทธา ได้ร่วมกันบริจาคเงินเพื่อสร้างศาลใหม่ขึ้น ศาลพระกาฬจึงถูกออกแบบใหม่ด้วยสถาปัตยกรรมทรงไทยร่วมสมัยของกรมศิลปากรสมัยหม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์ เป็นหัวหน้ากองสถาปัตยกรรม และก่อสร้างสำเร็จในปี พ.ศ. 2496 ค่ะ
คาถาบูชาศาลพระกาฬ จังหวัดลพบุรี
ตั้งนะโม ๓ จบ (นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ ๓ จบ )
โอม ทักขิณะทิสะ ยะมะเทวะตา สะหะคะณะปริวารา
อาคุจฉันตุ ปริภุญชันตุ สะวาสะหายะฯ
โอม สัพพะอุปาทะวะ สัพพะทุกขะ สัพพะโศกะ
สัพพะโรคะ วินาสายะ สัพพะศัตรู ปะมุจจะติฯ
โอม ยะมะเทวตา สะตะรักขันตุ สะวาหะสะวาหา
สะวาสะหายะฯ
คำอธิฐาน
สาธุข้าพเจ้าขอตั้งจิตอธิฐานต่อหน้าองค์พระกาฬอันศักดิ์สิทธ์ ข้าพเจ้าขอถวายบุญกุศลที่ได้สร้างข้ามชาติข้ามภพแด่องค์พระกาฬและดวงพระวิญญาณของอดีตบูรพากษัตรา กษัตรีแห่งเมืองลพบุรี โดยเฉาะดวงวิญญาณของสมเด็จพระนารายณ์มหาราชและดวงพระวิญญาณของพระกษัตริย์ทุก ๆ พระองค์และเทพเทวาทั้งหลาย ขอพรอันประเสริฐจงปัดเป่าเหตุเพศภัยทั้งทุกข์ทางกายทุกข์ทางใจโรคทางกายโรคทางใจตลอดจนคุณไสยอวิชายาพิษเล่ห์กลอันเกิดจากเจ้ากรรมนายเวรและผู้คนที่คิดอกุศลและบุคคลที่คิดอกุศลแก่ข้าพเจ้า เหตุเพศภัยทั้งหลายทั้งปวงนั้นจงหายไปจากนี้ด้วยเทอญ สาธุ จงพ้นจากอุบัติเหตุอุบัติภัย โจรภัย อัคคีภัย ฝันร้ายและยาพิษ จงประสิทธิพรให้เป็นมงคล จากนี้จงประสบความสำเร็จดั่งประสงค์การงานรุ่งโรจน์ เจริญก้าวหน้า หากใครอยู่ในวัยศึกษาเล่าเรียนมาอธิฐานจงสำเร็จในการเรียนดั่งประสงค์ ใครที่ป่วยเจ็บให้หายป่วยหายเจ็บ และจากนี้สืบไปให้แก้วแหวนเงินทองไหลมาเทมากการงานที่ทำด้วยความวิริยะอุตสาหะ จงทำให้เกิดทรัพย์สินเงินทองความสำเร็จดั่งปรารถนามีบ้านที่อยู่อาศัยที่มั่นคง จงมุ่งตรงสำเร็จแก่ข้าพเจ้าและท่านได้อธิฐานจากนี้สืบไปเมื่อหน้าด้วยเทอญ สาธุ
ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก : ศาลพระกาฬ ลพบุรี