ดร.สิริลักษณ์ ดุสิตสิทธิพร อาจารย์ประจำภาควิชาปรสิตวิทยาและกีฏวิทยา คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ให้ข้อมูลน่าสนใจสำหรับคนชอบกินเมนูดิบๆ 4 เมนูดิบสุดฮิต กินอย่างไรให้ห่างไกลจากพยาธิ รู้เคล็ดลับแล้วจะกินได้อย่างสบายใจ
โดยบทความจาก ดร.สิริลักษณ์ ดุสิตสิทธิพร ได้บอกถึงเคล็ดลับกินดิบอย่างไรให้ห่างไกลพยาธิ ดังนี้ ปฏิเสธไม่ได้ว่าเมนูดิบอาจเป็นอาหารจานโปรดของใครหลาย ๆ คน แม้จะเป็นเมนูที่กินอร่อย แต่ก็อาจแฝงมากับภัยร้ายอย่างพยาธิที่ก่อให้เกิดโรค หรือร้ายแรงสุดอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ เมนูไหนมีสิทธิ์เสี่ยงพยาธิ และจะรับประทานอย่างไรให้ปลอดภัย ผู้เชี่ยวชาญมีคำแนะนำมาฝาก
อันตรายแฝงจากการกินเมนูดิบ 4 เมนูฮิต ดร.สิริลักษณ์ เผยว่า
- ส้มตำปูปลาร้า ปูไข่ดองน้ำปลา
2 เมนูนี้มีปูน้ำจืดเป็นส่วนประกอบ หากเป็นปูดิบก็อาจเสี่ยงต่อพยาธิปอดหนู พยาธิตัวจี๊ดและพยาธิใบไม้ปอดได้ โดยที่พยาธิปอดหนูจะก่อให้เกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ นำไปสู่การเป็นอัมพาตได้ ขณะที่พยาธิตัวจี๊ดก่อให้เกิดการอักเสบบริเวณอวัยวะที่พยาธิอาศัยอยู่ และพยาธิใบไม้ปอดจะก่อให้เกิดปอดอักเสบ
เมื่อเทียบกันระหว่าง 2 เมนูนี้ ส้มตำปูปลาร้าจะยิ่งมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นจากการติดพยาธิอีกชนิดหนึ่ง นั่นก็คือ พยาธิใบไม้ตับที่ทำให้เกิดการอักเสบของท่อทางเดินน้ำดี และอาจพัฒนาไปเป็นมะเร็งท่อทางเดินน้ำดีในตับได้
- ปลาแซลมอนดิบ
ซูชิและซาชิมิเป็นเมนูที่มีความเสี่ยงต่อพยาธิอะนิซาคิส ซึ่งเป็นพยาธิที่ก่อให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร เมื่อรรับประทานเมนูที่มีพยาธิชนิดนี้เข้าไปจะทำให้เกิดอาการปวดท้อง บางคนที่แพ้อาหารทะเล จริง ๆ แล้วอาจแพ้พยาธิชนิดนี้ได้
- ลาบหมูดิบ ลาบเนื้อวัวดิบ
มีโอกาสเสี่ยงจากพยาธิตืดหมู พยาธิตืดวัว โดยจะก่อให้เกิดอาการปวดท้อง ท้องเสีย หากพยาธิขึ้นสมองอาจทำให้ชักและสมองเสื่อมได้
วิธีเลือกกินอาหารดิบให้ปลอดภัยจากพยาธิ
เบื้องต้นให้สังเกตที่เนื้อสัตว์ว่ามีไข่พยาธิตัวตืดหรือไม่ ลักษณะจะเป็นเม็ดขาว ๆ ใส ๆ คล้ายกับเม็ดสาคู จากนั้นให้ใช้การปรุงสุก หรือนำไปแช่แข็ง ดังนี้
1. ปรุงสุกด้วยความร้อนที่อุณหภูมิ 63°C
เทียบเท่ากับสเต็กระดับ Medium Well หรือจะทำให้สุกดีแบบ Well-done ไปเลยจะดีที่สุด
2. นำไปแช่แข็ง
หั่นเนื้อสัตว์ให้มีความหนาน้อยกว่า 6 นิ้ว แล้วนำไปแช่แข็งที่อุณหภูมิ -15°C อย่างน้อย 20 วัน จะทำให้พยาธิตายได้
สำหรับสัตว์น้ำ เช่น หมึก กุ้ง ปู ควรปรุงให้สุกด้วยความร้อนอุณหภูมิ 63°C หากเป็นเนื้อปลา ควรเลือกเนื้อปลาทะเลเกรดซาชิมิ และควรนำไปผ่านการแช่แข็งที่อุณหภูมิ -20°C อย่างน้อย 7 วัน หรืออุณหภูมิ -35°C เป็นเวลาอย่างน้อย 15 ชั่วโมง ฉะนั้น ตู้เย็นที่ใช้ในครัวเรือนทั่วไปจึงไม่ค่อยตอบโจทย์ เนื่องจากช่องฟรีซจะมีอุณหภูมิเพียง -4°C เท่านั้น การเลือกซื้อปลาดิบจากร้าน หรือแหล่งวัตถุดิบที่น่าเชื่อถือจึงเป็นทางเลือกที่ดีกว่า
วิธีล้างผักให้ปลอดภัยจากพยาธิ
นอกจากพยาธิจะพบได้ในเนื้อสัตว์แล้ว เรายังมีโอกาสพบในผักได้อีกด้วย ก่อนรับประทานผักจึงควรปรุงให้สุก หรือล้างทำความสะอาดให้ดี โดยใช้ส่วนผสมดังนี้ แช่ไว้อย่างน้อย 10 นาที แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด
- ผสมเกลือ 1 ช้อนโต๊ะ กับน้ำ 2 ลิตร
- ผสมน้ำส้มสายชู 1 ช้อนโต๊ะ กับน้ำ 4 ลิตร
- ผสมเบกกิงโซดา ½ ช้อนโต๊ะ กับน้ำ 2 ลิตร
โรคพยาธิที่เกิดจากการรับประทานอาหารดิบหลายชนิดไม่สามารถรักษาให้หายโดยการกินยาเหมือนโรคอื่น ๆ เมื่อเป็นแล้วอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ทำให้พิการหรือเสียชีวิตได้ การเลือกรับประทานอาหารที่ปรุงสุกจึงเป็นวิธีที่ง่ายในการลดความเสี่ยงทั้งหมดที่เกิดจากพยาธิได้
ขอบคุณ Mahidol Channel