หมอสูติ ไขข้อข้องใจ กินยาคุมกระตุ้นลิ่มเลือด-ฉีดวัคซีนได้หรือเปล่า

จากกรณีที่โลกออนไลน์ได้มีการแชร์โพสต์ของหญิงสาวคนหนึ่ง โพสต์เล่าเหตุการณ์เศร้าว่าเพื่อนของเธอเสียชีวิต หลังพบลิ่มเลือดในปอด หลังการฉีดวัคซีนซิโนแวค โดยหนึ่งในปัจจัยที่เชื่อว่ามีผลให้เกิดอาการดังกล่าว คือ "การรับประทานยาคุมกำเนิด" เกี่ยวกับเรื่องนี้เมื่อวันที่ 29 พ.ค. 2564 นายแพทย์โอฬาริก มุสิกวงศ์ สูตินรีแพทย์ ประจำโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ได้โพสต์คลิปวิดีโอผ่าน เฟซบุ๊ก Olarik Musigavong ชื่อคลิป "การแพทย์แปดนาที ครั้งที่ 922 ลิ่มเลือดอุดตัน ยาคุม วัคซีนโควิด" 

นายแพทย์โอฬาริก กล่าวว่า วันนี้ตนจะพูดในเรื่องที่กำลังเป็นประเด็นคือการฉีดวัคซีนโควิด-19 แล้วเกิดลิ่มเลือดอุดตันในปอด ก่อนอื่นต้องขอแสดงความเสียใจต่อครอบครัวของผู้เสียชีวิต อย่างไรก็ดีนั้น ตามข้อมูลที่มียังบอกไม่ได้ 100 % ว่าฉีดวัคซีนโควิด-19 แล้วทำให้เกิดลิ่มเลือดอุดตันหรือเปล่า รวมถึงที่คนไข้กินยาคุมกำเนิดนั้นส่งผลไหม โดยคุณหมอบอกว่า กรณีนี้จะออกมาพูดโดยใช้ 2 หลักการคือ ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ และประสบการณ์

 

- ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ 

การที่เราเป็นคนธรรมดาไม่ได้ใช้ยาคุมกำเนิดเลย ก็มีโอกาสเป็นลิ่มเลือดอุดตัน คนปกติทั่วไปก็สามารถเกิดลิ่มเลือดอุดตันได้ ในผู้หญิงโอกาสที่จะเกิดลิ่มเลือดอุดตันได้คือการตั้งครรภ์ และหลังคลอด ส่วนการกินยาคุมกำเนิดก็เพิ่มโอกาสในการเกิดลิ่มเลือดอุดตันได้ โดยลิ่มเลือดจะไปอุดตันที่เส้นเลือดดำหรือปอดก็ได้ หลายๆครั้งเกิดลิ่มเลือดที่ขา แล้วลอยมาที่ปอด ทำให้บางครั้งคนไข้อาจมีอาการขาบวม อยู่ดี ๆ หายใจไม่ออก แน่นหน้าอก

ปัจจัยที่ทำให้เกิดลิ่มเลือดอุดตันเยอะขึ้นในคนที่กินยาคุมกำเนิด  

1. อ้วน
2. สูบบุหรี่
3. ความดันโลหิตสูง
4. เบาหวาน
5. ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ (PCOS)

ในกลุ่มนี้แพทย์มักจะไม่แนะนำให้ใช้ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม เพราะเป็นการเพิ่มความเสี่ยง ส่วนยาเม็ดคุมกำเนิดที่มีฮอร์โมนอีสโทรเจนสูง ก็จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือดอุดตันเช่นกัน เพราะฉะนั้นเวลาไปซื้อยาคุมกำเนิด ให้แจ้งเภสัชกรว่าต้องการยาคุมกำเนิดที่มีโอกาสเกิดลิ่มเลือดอุดตันน้อย ก็ให้ดูที่ปริมาณฮอร์โมนอีสโทรเจน ไม่เกิน 50 ไมโครกรัม และต้องดูชนิดของฮอร์โมนโปรเจสตินว่าเป็นรุ่นไหน ซึ่งรุ่น 3 จะทำให้มีโอกาสเกิดลิ่มเลือดอุดตันสูง อย่างไรก็ตามกลไลกการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในยาเม็ดคุมกำเนิด กับการเกิดลิ่มเลือดจากการฉีดวัคซีนโควิด-19 เป็นคนละชนิดกัน หมายความว่า ตามข้อมูลที่มีนั้นการกินยาคุมกำเนิด สามารถฉีดวัคซีนโควิด-19 ได้ เพราะไม่ได้มีข้อมูลว่ามันเกี่ยวข้องกัน

- ถ้ากินยาคุมอยู่แล้วจะไปฉีดวัคซีนต้องทำยังไง

หากกังวลก็ให้หยุดยาคุมก่อนไปฉีดวัคซีนโควิด-19 แล้วไปใช้การคุมกำเนิดชนิดอื่น 

- ต้องหยุดยาคุมนานเท่าไหร่

หมอก็ต้องใช้ข้อมูลเท่าที่มีมาบอก เช่น ปกติก่อนการผ่าตัด ก็ต้องให้หยุดฮอร์โมน 1 เดือนก่อนผ่าตัด ถ้าอยากให้ร่างกายคลีน ปราศจากฮอร์โมนของยาเม็ดคุมกำเนิดเลย ก็ต้องหยุดยาคุม 1 เดือน ย้ำอีกครั้งว่าไม่มีข้อมูลว่าการฉีดยาคุมกำเนิด และการฉีดวัคซีนจะเพิ่มโอกาสการเกิดลิ่มเลือดอุดตัน แต่ถ้าอยากสบายใจที่สุดให้หยุดก่อนไปฉีดวัคซีน ก็ให้หยุดยาคุมกำเนิดชนิดฉีด ก่อนไปฉีดวัคซีน 3 เดือน

- ฉีดตอนเป็นประจำเดือนได้ไหม

อย่างที่บอกว่าไม่มีข้อมูล แต่ผู้หญิงโดยทั่วไปเวลามีประจำเดือนก็ไม่สบายตัวอยู่ ก็ให้เลื่อนฉีดสักหน่อยจะได้สบายใจ เอาเป็นว่าหลังประจำเดือนก็ค่อยฉีดวัคซีน

 

คลิกชมคลิป

ขอบคุณ FB : Olarik Musigavong