สาวเล่าชัด "น้ำท่วมแม่สาย" ชาวบ้านระทมหนัก กว่าระบบจะแจ้งเตือนอพยพก็ช้าไป

จากสถานการณ์น้ำท่วมแม่สายอย่างหนัก หลายหมู่บ้านถูกตัดขาดจากโลกภายนอก ผู้ประสบภัยติดอยู่ในที่พักอาศัย  ต้องรอการช่วยเหลือจากเจ้าหน้าที่ ซึ่งประชาชนในพื้นที่ต่างก็ไม่คาดคิดว่าสถานการณ์น้ำจะหนักหน่วงขนาดนี้ ล่าสุดได้มีสาวรายหนึ่ง ซึ่งอยู่ในพื้นที่ประสบภัย ได้ออกมาโพสต์ถึงเหตุการณ์น้ำท่วมครั้งนี้ ชี้ชนวนเหตุชาวบ้านระทมหนักต้องอาศัยกู้ภัย กว่าระบบแจ้งเตือนและอพยพคนก็ช้าไปแล้ว

 

  

 

โดยระบุว่าดิฉันอยู่ในพื้นที่น้ำท่วม จะเล่าเหตุการณ์ให้ฟังค่ะ เพราะ อยากให้มีการตระหนักถึงการเตือนภัย และ การกระจายอำนาจจากส่วนกลางสู่ท้องถิ่น

1. วันที่ 9 โซนเศรษฐกิจ #แม่สาย ร้านค้าจะอยู่สูง จากพื้นที่น้ำท่วมมาก และ ไม่เคยมีน้ำท่วมมาก่อนถ้าตรงนี้ท่วม จุดอื่นคือมิดหลังคาแน่นอน วันแรกตอนสายๆ ดิฉันเห็นน้ำท่วมสายลมจอย น่าจะรอบที่ 7 หรือ 8 ไม่แน่ใจนัก เดินลงไปดู สังเกตว่าน้ำขึ้นทุกชั่วโมง และสูงกว่าปกติ ไม่มีประกาศเตือน แต่เอะใจว่าน้ำแรงมาก จึงเดินไปดูบ่อยๆ

2. กลับมาบ้าน มีผู้หญิงคนหนึ่งไม่ได้รู้จักกัน แต่เธอเดินผ่านหน้าร้าน บอกว่าเก็บของเถอะทางนั้นมิดชั้นสองแล้ว ขอบคุณพระเจ้าที่เธอมาเตือน คนที่ร้านไม่เชื่อว่าน้ำจะมาถึง แต่ก็ตัดสินใจเก็บของหน้าร้าน

ยกตู้เย็นและลู่วิ่งขึ้นบนเก้าอี้ พอบ่ายๆมีน้ำสีขุ่นไหลผ่านร่องน้ำ สรุปไม่กี่ชั่วโมง น้ำไหลผ่านถนนพหลโยธินท่วมทั้งถนน ฝนตกตลอดคืน น้ำเชี่ยวมาก ตกดึกในเพจชุมชนแม่สาย มีโพสต์ขอความช่วยเหลือเพราะติดในบ้านเยอะมากๆ แต่กู้ภัยเข้าไม่ถึงเพราะน้ำเชี่ยวเกินไป จน เรือล่ม

3. กลางดึก น้ำหน้าร้านดิฉันยังไหลเชี่ยว หลังร้านน้ำสูงถึงเอว น้ำในบ้านอยู่ราวๆข้อเท้า คิดในใจว่าตู้เย็นและลู่วิ่งจะรอดไหม? น้ำค่อยๆซึมผ่านร้านซึ่งกั้นกระจกไว้เรื่อยๆ แจ้งเตือนในเพจชุมชนแม่สายว่าถ้าจุดนี้สูงขนาดนี้ โซนอื่นต้องออกบ้านทันทีื เพราะหมายความว่า ที่ต่ำน้ำจะท่วมมิดหลังคา ถ้าหากมีระบบเตือนภัยที่ดีกว่านี้

คนที่พอคาดคะเนระดับน้ำได้ จะได้แจ้งเตือนจุดที่น้ำกำลังเริ่มขึ้นได้ทัน ตรงๆคือถ้าตะโกนได้ จะวิ่งไปบอก คนที่ติดในบ้านชั้นเดียวว่า ออกมาค่ะ ถ้าบ้านเราถึงตาตุ่ม (ตอนนั้นราวสองทุ่ม) บ้านมึงมิดหัว ! ออกมาเดี๋ยวนี้ เชื่อเรา เรากุขอร้องล่ะ ออกมายังทัน ฝ่ามาเลยภ้าฝ่าน้ำไหว แบบผู้หญิงคนนั้นที่มาเตือนแหละ แต่สรุปก็ทำได้แค่แจ้งในเพจ แล้วน้ำมันก็สูงจริงๆ

 4. เรื่องอาหาร ดิฉันถูกขังในบ้านสองคืน เพราะน้ำสูง และโคลนอุดประตูสูงราวสองฟุต ได้ชาวพม่ามาช่วยขุดโคลนให้ถึงออกมาได้ ส่วนอาหารไม่เพียงพอแน่นอน ผ่านไปสามคืน ได้รับแจกอาหารสองมื้อจากอาสาสมัครและร่วมกตัญญู (เป็นอาหารที่ได้รับหลังจากวันที่ออกบ้านได้ ต้องไปรับเอง)

ส่วนความช่วยเหลือจากภาครัฐไม่ถึง ขนาดจุดที่เข้าถึงง่าย อย่างบ้านดิฉันยังเป็นแบบนี้ ใครที่อยู่ในเขตเข้าถึงยากคงขาดแคลนมากๆ ส่วนตัวไม่เดือดร้อนเท่ากับคนที่บ้านท่วมสูงมาก เพราะยังมีอาหารสำรองในบ้าน แต่คิดในใจว่ารอบนี้มีคนเสียชีวิตเยอะแน่นอน

5. ทุกครั้งที่น้ำท่วม การประปาแม่สาย จะโดนท่วมไปด้วย ทำให้ผลิตน้ำไม่ได้ ประชาชนจะอยู่ในภาวะขาดแคลนน้ำ ทางชุมชนเคยเรียกร้องให้มีการจัดสรร งบประมาณหาแหล่งน้ำอื่น เพื่อไม่ให้ติดขัดอีกซึ่งนับแต่นี้น่าจะมีแนวโน้มท่วมบ่อยมากขึ้น ควรจัดการแก้ไขอย่างเร่งด่วน

6. แม่น้ำสาย ถูกรุกล้ำทางน้ำทั้งจากไทยและพม่า สิ่งปลูกสร้างขวางทางน้ำมากขึ้นทุกปี จากสภาพภูมิศาสตร์ ที่เปลี่ยนไปของแม่น้ำ และ ทางพม่าที่เป็นต้นน้ำ ปัญหานี้จะรุนแรงขึ้น ถ้าไม่มีมาตราการจัดการ ก็จะเกิดปัญหาซ้ำซาก ทางพม่าแก้ปัญหาได้ยาก แต่ทางไทย เป็นสิ่งที่ไทยสามารถจัดการได้

7. คนเสียชีวิต – ระบบแจ้งเตือนและอพยพคนช้า ไม่ทันการ อนาคตอาจต้องพัฒนาแอป หรือส่งข้อความเตือนภัยแบบอเมริกา มีเคสหนึ่ง เป็นเด็กสิบกว่าขวบ ตอนนี้น้องอยู้ใน โรงพยาบาลเพราะขาดน้ำและอาหารสามวันในบ้านชั้นเดียว

น้องเกาะบนคานเพื่อเอาชีวิตรอ อีกร่างที่พบเช้าวันนี้ เป็นชาย คาดว่าอาจเป็นเคสที่ ลูกสาวตามหาคุณพ่อ คุณพ่อกลัวบ้านถล่ม เลยตัดสินใจว่ายน้ำออกมา แล้วขาดการติดต่อไป อีกรายที่รู้จัก เสียชีวิตตั้งแต่วันที่ 9 เป็นหญิงวัยชรา เป็นอัมพาต ไม่อพยพออกจากบ้านชั้นเดียว

8. กู้ภัย/การประสานงานล้วนเเป็นอาสาสมัคร คนในพื้นที่ใช้เพจชุมชนแม่สาย อัพเดทจุดที่มีคนติดและจุดที่กู้ภัยไป แต่น้ำเชี่ยวมากๆ ซึ่งไม่สามารถ โทษใครได้ ทุกคนทำเต็มที่ ส่วนชาวบ้านหลายรายเขาก็ไม่ผิด เพราะเขาไม่ทราบเลยว่าน้ำ มาแรงและเร็วระดับนี้ เพราะหลายพื้นที่ไม่เคยท่วมค่ะ

9. Social media แอดมินเพจชุมชนแม่สาย ใช้เพจเพื่อประสานงานและคนที่ติดในบ้าน ก็แชร์โลเคชันในเพจ แต่จะดีแค่ไหน ถ้ามีแอแสำหรับการนี้โดยเฉพาะ เพราะจะสามารถทำงานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ช่วยชีวิตคนได้อีกมาก หลายโพสต์ระบุว่า แบตจะหมดแล้ว เป็นโพสต์สุดท้าย ส่วนตัวดิฉันก็เหมือนกัน ผ่านไปสองวัน หลังออกจากบ้าน ชาร์จมือถือได้ ถึงค่อยทยอยตอบคนที่ติดต่อมา

10. การแจ้งเตือนระดับน้ำ ตลอดระยะเวลาจนวันนี้ พยายามเช็กระดับน้ำด้วยตัวเองตลอดทั้งดูจากจุดที่ท่วม /แม่น้ำ และตามข่าว / ระดับน้ำฝน ซึ่งเป็นไปได้ยากมาก มีทั้งข่าวลือว่าน้ำจะไหลบ่าจากพม่าอีกรอบ สิ่งเหล่านี้สำคัญสำหรับประชาชน ในการเตรียมการอพยพ

11. ประเทศที่อาศัยความช่วยเหลือ จากอาสาสมัครเป็นหลักในยามเร่งด่วน หมายความว่าภาครัฐล้มเหลวในแง่ของความรวดเร็วค่ะ การมีอาสาสมัครเป็นเรื่องดี แต่จะดีกว่า ถ้าภาครัฐเป็นผู้นำ ร่วมมือกับอาสาสมัคร จัดการป้องกันและแก้ไขอย่างทันท่วงที เชื่อว่าคนส่วนใหญ่หรืออาจจะทุกคน ไม่ได้ต้องการเงินเยียวยา แต่เราต้องการ

• ระบบการป้องกัน จัดการยามเกิดภัยพิบัติที่ดี อพยพ จะให้อพยพไปที่ไหน? ไปอย่างไร ? ประกาศต้องชัดเจน ลองคิดว่ามีครอบครัว จูงกันเดินเท้ามากลางถนน (รถโดนพัดปลิวไปละ) ในสภาพฝนตกหนัก ต้องมีจุดที่ประชาชน เดินเท้าไปจนถึงรถรับส่งศูนย์อพยพได้ เพราะเชื่อว่าอนาคตจะเผชิญปัญหาเดิมซ้ำๆ วนไปอีกนาน มีหลายโรงแรมให้พักหลบภัย แต่เขาเดินไปกันไม่ไหว บางจุดห่างออกไปสี่กิโลกว่าหลายคนเดินเท้าค่ะ เพราะน้ำแรง รถท่วมมิด

มอเตอร์ไซค์โดนพัด นี่ก็เดินเท้าเหมือนกันค่ะ หน้าบ้านเป็นโคลน รถยังจมโคลนอยู่เลยค่ะ ท้ายสุด ตอนนี้น้ำลดแล้ว ดิฉันต้องการแค่ อาสาสมัครช่วยขุดโคลนจากซอย จำนวนมากค่ะ คนแก่จะได้เข้าออกบ้านได้ มีแมวติดในบ้านสองตัว ต้องไปให้อาหารทุกสองวัน TT #saveเชียงราย
 

ล่าสุดมีรายงานว่า สปป.ลาว ปล่อยน้ำจากเขื่อนผลิตไฟฟ้าลงสู่แม่น้ำโขง ส่งผลกระทบโดยตรงต่อประชาชนในจังหวัดบึงกาฬ  ขณะที่ "เชียงคาน" เป็นด่านแรกรับน้ำเหนือ ระดับน้ำสูงเกินวิกฤติแล้ว ซึ่งการปล่อยน้ำจำนวนมากทำให้ระดับน้ำในแม่น้ำโขงจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว อาจทำให้เกิดน้ำท่วมฉับพลัน ประชาชนในพื้นที่ริมฝั่งน้ำและชุมชนใกล้เคียงเฝ้าระวังเตรียมรับมือน้ำท่วม 


 

เมื่อได้รับการแจ้งเตือนว่าจะมีน้ำท่วม คุณควรเตรียมตัวอย่างไร?

ทั้งนี้ การได้รับแจ้งเตือนล่วงหน้าก่อนเกิดเหตุน้ำท่วม ถือเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพราะจะช่วยให้คุณมีเวลาเตรียมตัวและป้องกันความเสียหายได้ ดังนี้

• เตรียมสิ่งของจำเป็น เอกสารสำคัญ เช่น บัตรประชาชน ทะเบียนบ้าน สูติบัตร ใบขับขี่ ควรเก็บไว้ในถุงพลาสติกกันน้ำ
• ยารักษาโรคประจำตัว อาหารสำเร็จรูป น้ำดื่ม ไฟฉาย วิทยุ โทรศัพท์มือถือ และอุปกรณ์ชาร์จ
• เสื้อผ้า เครื่องนุ่งห่ม และสิ่งของจำเป็นส่วนตัวอื่นๆ
• ย้ายสิ่งของขึ้นที่สูง เฟอร์นิเจอร์ เครื่องใช้ไฟฟ้า และสิ่งของมีค่า ควรย้ายขึ้นที่สูง เช่น โต๊ะ ตู้ หรือชั้นวางของ
• ปิดวาล์วน้ำและแก๊ส เพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นจากน้ำท่วม
• ติดตามข่าวสาร ติดตามข่าวสารจากสื่อต่างๆ อย่างใกล้ชิด เพื่ออัปเดตสถานการณ์น้ำท่วมล่าสุด
• เตรียมพร้อมอพยพ หากสถานการณ์รุนแรงขึ้น ควรเตรียมพร้อมอพยพไปยังสถานที่ปลอดภัยตามที่ทางราชการ

ขอบคุณ Huizhen Xu