ค่า Ft คืออะไร?  ทำไมส่งผลให้ ค่าไฟแพง มากในช่วงนี้

ค่า Ft คืออะไร?  ทำไมส่งผลให้ ค่าไฟแพง มากในช่วงนี้ 

ไฟฟ้าถือเป็นอีกหนึ่งสาธารณูปโภคพื้นฐานที่จำเป็นสำหรับการดำรงชีวิตของประชาชนทั่วไป และการขับเคลื่อนในการพัฒนาประเทศของภาคธุรกิจและภาคอุตสาหกรรม 

ค่า Ft คืออะไร?

ค่า Ft คือค่าไฟฟ้าตามสูตรการปรับอัตราค่าไฟฟ้าโดยอัตโนมัติ หรือค่าไฟฟ้าผันแปร ซึ่งกำหนดไว้เพื่อให้สะท้อนการเปลี่ยนแปลงต้นทุนที่อยู่ในค่าไฟฟ้าฐานที่อยู่เหนือการควบคุมของการไฟฟ้า คือค่าใช้จ่ายด้านเชื้อเพลิง ค่าซื้อไฟฟ้า และค่าใช้จ่ายตามนโยบายของรัฐที่เปลี่ยนแปลงไปจากต้นทุนคงที่ซึ่งคำนวณไว้ในค่าไฟฟ้าฐาน

 

 

ทำไมต้องมีค่า Ft

ค่า Ft เป็นกลไกหนึ่งที่สะท้อนให้เห็นต้นทุนค่าไฟซึ่งมีทั้งขึ้นและลง โดยอัตราค่าไฟฟ้าจะมีการประกาศไว้ล่วงหน้า เพื่อให้ผู้ใช้ไฟทั่วไปหรือภาคอุตสาหกรรม สามารถประมาณการล่วงหน้าว่าจะต้องจ่ายค่าไฟเท่าไร 

กรณีคาดการณ์ราคาเชื้อเพลิงในค่าไฟฟ้าฐานไว้สูง แต่ต่อมาราคาค่าเชื้อเพลิงปรับตัวลดลง ถ้าไม่มีค่า Ft มาสะท้อนต้นทุนที่ลดลง ผู้ใช้ไฟก็อาจเสียประโยชน์ เพราะต้องจ่ายค่าไฟฟ้าแพง 

 

แต่ในทางกลับกัน หากคาดการณ์ค่าเชื้อเพลิงไว้ต่ำเกินไป และต่อมาราคาค่าเชื้อเพลิงปรับขึ้น หากไม่มีค่า Ft มาช่วย ก็อาจกระทบต่อรายได้ของการไฟฟ้า และการจัดหาไฟฟ้าเพื่อรองรับความต้องการในอนาคต และความมั่นคงทางไฟฟ้าของประเทศ

ดังนั้นค่า Ft จึงเป็นตัวสะท้อนต้นทุนค่าไฟฟ้าที่เหมาะสมต่อทั้งผู้ใช้ไฟฟ้าและผู้ผลิตไฟฟ้า ถือเป็นกลไกที่สร้างความเป็นธรรมให้ทั้ง 2 ฝ่าย

 

ค่า Ft ในปัจจุบัน

ปัจจุบันค่าไฟฟ้าที่เรียกเก็บจากผู้ใช้ไฟฟ้าในงวดเดือนมกราคม-เมษายน 2566 ในส่วนของผู้ใช้ไฟฟ้าประเภทบ้านอยู่อาศัย และผู้ใช้ไฟฟ้าประเภทอื่น ได้มีการกำหนดค่าไฟฟ้าผันแปร (Ft) เป็น 2 อัตรา ตามนโยบายของภาครัฐ ซึ่งนับเป็นครั้งแรกของประวัติศาสตร์ 

 

ปัจจัยที่ทำให้ค่า Ft พุ่งสูงขึ้นในช่วงที่ผ่านมา

สำหรับปัจจัยที่ทำให้ค่า Ft เพิ่มสูงขึ้นในรอบปีที่ผ่านมา ซึ่งส่งผลให้ประชาชนต้องจ่ายค่าไฟเพิ่มขึ้นนั้น เกิดจากวิกฤตราคาพลังงานโลก และปริมาณก๊าซธรรมชาติในอ่าวไทยที่มีราคาถูกกว่าลดลง ทำให้ต้องนำเข้าก๊าซธรรมชาติเหลวแบบสัญญาตลาดจร (Spot LNG) ซึ่งมีราคาสูงเข้ามาเสริม ร่วมกับการดำเนินมาตรการเดินเครื่องด้วยน้ำมันเตาและน้ำมันดีเซล ซึ่งมีราคาถูกกว่า Spot LNG เพื่อลดการนำเข้า Spot LNG ที่มีราคาสูงให้น้อยที่สุด

 

Key points

กกพ.ปรับอัตราค่า Ft ทุก 4 เดือน และจะเริ่มคำนวณรอบใหม่หลังจากผ่านไป 3 เดือน

ค่า Ft คำนวณจากการลอยตัวของต้นทุนการผลิตไฟฟ้าที่ไม่สามารถควบคุมได้ และบวกเพิ่มไปในค่าไฟฟ้าของผู้ใช้ไฟ

การตำนวณค่า Ft พิจารณาจากราคาเชื้อเพลิง อัตราแลกเปลี่ยน เงินเฟ้อ รวมถึงปัจจัยอื่น เช่น ค่าไฟฟ้าฐาน, ค่าบริการรายเดือน และภาษี 

ปัจจุบันเริ่มมีข้อเสนอให้มีการปรับโครงสร้างค่า Ft รวมถึง "ค่าพร้อมจ่าย" ที่ต้องจ่ายให้โรงไฟฟ้าเอกชน

ช่วงหน้าร้อนโดยเฉพาะเดือน เม.ย.ของทุกปี แทบจะทุกบ้านต้องประสบกับปัญาหายอดเรียกเก็บ "ค่าไฟแพง" ที่ขึ้น หลายคนอาจส่งสัยนอกจากที่มีการใช้ไฟเยอะขึ้นแล้วทำให้ค่าไฟแพงแล้ว ในการเรียกเก็บค่าไฟถึงมีคำว่า Ft มาด้วยเสมอ 

ทั้งนี้ การไฟฟ้านครหลวง (กฟน.) อธิบายแบบง่ายๆ ถึงค่าไฟฟ้าผันแปร (Ft) ประจำเดือน พ.ค.–ส.ค.2566 ของคณะกรรมการการกับกิจการพลังงาน (กกพ.) เมื่อวันที่ 22 มี.ค.2566 ที่คำนวณค่าไฟฟ้าตามสูตรการปรับอัตราค่า Ft ที่ผ่านการรับฟังความเห็นแล้ว

ค่า Ff จะถูกระบุในใบเสร็จค่าไฟฟ้าสำหรับเดือน พ.ค.–ส.ค.2566 เท่ากับ 98.27 สตางค์/หน่วย (ไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม) มีรายละเอียด ประกอบด้วย

1.ผลการคำนวณประมาณการค่า Ft ขายปลีก ประจำเดือน พ.ค.–ส.ค.2566 เท่ากับ 293.60 สตางค์/หน่วย เพิ่มขึ้นจากค่า Ft ที่เรียกเก็บจากผู้ใช้ไฟฟ้าในใบเรียกเก็บเงินค่าไฟฟ้า ประจำเดือน ม.ค.-เม.ย.2566 ดังนี้

ผู้ใช้ไฟฟ้าประเภทบ้านอยู่อาศัย (93.43 สตางค์/หน่วย) เพิ่มขึ้น 200.17 สตางค์/หน่วย

ผู้ใช้ไฟฟ้าประเภทอื่นๆ (ที่ไม่ใช่ประเภทบ้านอยู่อาศัย) (155.92 สตางค์/หน่วย) เพิ่มขึ้น 138.67 สตางค์/หน่วย

 

ทั้งนี้ FAC คือ ต้นทุนค่าใช้จ่ายที่เปลี่ยนแปลงไปจากฐาน (ค่าใช้จ่ายด้านเชื้อเพลิงของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ค่าซื้อไฟฟ้าจากผู้ผลิตไฟฟ้าเอกชน ค่าซื้อไฟฟ้าจากต่างประเทศ และค่าใช้จ่ายตามนโยบายของรัฐ) เท่ากับ 67.37 สตางค์/หน่วย ลดลงจากรอบที่ผ่านมา 60.15 สตางค์/หน่วย

ดังนั้น ค่า Ft ถือเป็นการลอยค่าของต้นทุนการผลิตไฟฟ้าที่การไฟฟ้าควบคุมไม่ได้  เช่น  ราคาเชื้อเพลิง อัตราเงินเฟ้อ อัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ  

นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่นที่ทำให้ค่าไฟแพงขึ้น อาทิ ค่าไฟฟ้าฐาน, ค่าบริการรายเดือน และภาษี Vat 7% เป็นต้น

สาเหตุหลักเกิดจากอัตราแลกเปลี่ยนที่แข็งค่าขึ้นจากรอบที่ผ่านมา ประกอบกับราคาก๊าซธรรมชาติ ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงหลักในการผลิตไฟฟ้ามีราคาลดลง ส่งผลทำให้ประมาณการค่าเชื้อเพลิงและค่าซื้อไฟฟ้าลดลง

2.แนวโน้มสถานการณ์ราคาพลังงานมีแนวโน้มอยู่ในทิศทางที่ดีขึ้น กกพ.ได้พิจารณา ดังนี้

การคำนึงถึงผลกระทบต่อผู้ใช้ไฟฟ้า และข้อจำกัดด้านสถานภาพทางการเงินของ กฟผ.ที่ไม่อาจรับภาระต้นทุนที่เพิ่มสูงขึ้นไว้บริหารจัดการเพิ่มเติมได้แล้ว

รวมถึงสถานการณ์อัตราแลกเปลี่ยนในปัจจุบันยังมีแนวโน้มที่ไม่แน่นอน ซึ่งอาจส่งผลทำให้มีภาระต้นทุนการผลิตไฟฟ้าเพิ่มสูงขึ้นได้อีก จึงพิจารณาให้ทยอยจ่ายคืนภาระต้นทุนคงค้างที่เกิดขึ้นจริงของ กฟผ.บางส่วน

ดังนั้นจึงส่งผลให้ค่า Ft ขายปลีกประจำเดือน พ.ค.–ส.ค. 2456 เท่ากับ 98.27 สตางค์/หน่วย เปลี่ยนแปลงจากรอบปัจจุบัน ดังนี้

ผู้ใช้ไฟฟ้าประเภทบ้านอยู่อาศัย เพิ่มขึ้น 4.84 สตางค์/หน่วย

ผู้ใช้ไฟฟ้าประเภทอื่นๆ (ที่ไม่ใช่ผู้ใช้ไฟฟ้าประเภทบ้านอยู่อาศัย) ลดลง 56.65 สตางค์/หน่วย

สำหรับความหมายดั้งเดิม Ft ย่อมาจากคำว่า Float time มีความหมายว่า การลอยค่าของต้นทุนการผลิตไฟฟ้าที่การไฟฟ้าไม่สามารถควบคุมได้  เช่น  ราคาเชื้อเพลิง อัตราเงินเฟ้อ อัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ เป็นต้น ตามช่วงเวลาต่างๆ ที่ใช้เป็นกรอบในการคำนวณ

สูตรการคำนวณค่าไฟฟ้าตามสูตรการปรับอัตราค่า Ft เป็นส่วนที่สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงต้นทุนค่าใช้จ่ายที่อยู่นอกเหนือการควบคุมของผู้ประกอบกิจการไฟฟ้า โดยจะมีการคำนวณการปรับอัตราค่า Ft ทุก 4 เดือน

รวมทั้งเรียกเก็บจากผู้ใช้ไฟฟ้าทุกเดือน ซึ่งหลังจากผ่านไป 3 เดือนภายหลังประกาศแต่ละรอบ กกพ.จะเริ่มคำนวนค่า Ft เพื่อพิจารณาการปรับลดค่า Ft ในรอบการปรับถัดไป

รายงานข่าวระบุว่าเริ่มมีข้อเสนอให้มีการยกเลิกการจัดเก็บค่า Ft จากหลายฝ่าย รวมถึงพรรคการเมืองที่กำลังเสนอนโยบายหาเสียงเลือกตั้ง 2566

พรรคประชาธิปัตย์ มีข้อเสนอเราจะยกเลิกค่า FT เพราะหลายประเทศส่วนใหญ่ไม่มีค่า FT

นายเกียรติ สิทธิอมร ประธานคณะกรรมการต่างประเทศ พรรคประชาธิปัตย์ กล่าวว่า ค่า Ft เป็นการคิดประเมินโดยมองไปในอนาคต 4 เดือน โดยเป็นการคาดการณ์อัตราเงินเฟ้อ อัตราแลกเปลี่ยน ต้นทุนเชื้อเพลิงค่าไฟจากเอกชนและจากประเทศเพื่อนบ้าน 

“ถ้าตั้งสมมติฐานผิด ก็ค่าไฟผิด ทำให้คนเดือดร้อน ค่าไฟเราแพงกว่าประเทศเพื่อนบ้าน ทำไมไม่ให้ราคาไฟฟ้าตรงกับต้นทุนจริง เราสามารถใช้ตัวเลขย้อนหลัง 4 เดือน แล้วจะทำระบบกองทุนไว้สำหรับความผันผวนได้” นายเกียรติ กล่าว

พรรคก้าวไกล มีข้อเสนอรื้อโครงสร้างค่าไฟฟ้า โดยเฉพาะการเปลี่ยนนโยบายจัดสรรก๊าซธรรมชาติเพื่อผลิตไฟฟ้า ที่จะลดค่าไฟ 70 สตางค์ต่อหน่วย

รวมทั้งจะชนกับกลุ่มทุนผู้ผลิตไฟฟ้ารายใหญ่ เพื่อลดต้นทุนที่เกิดขึ้นจากค่าความพร้อมจ่าย หรือ ค่า AP ของโรงไฟฟ้าที่ไม่ได้เดินเครื่องผลิตไฟฟ้า ซึ่งค่าความพร้อมจ่ายเป็นหนึ่งในโครงสร้างของค่า Ft