ถ้ำพญานาคราช ตั้งอยู่ที่ตำบล นาหนองทุ่ม อำเภอ ชุมแพ จังหวัดขอนแก่น เป็นถ้ำขนาดใหญ่ มีช่องทางเข้าได้สองทาง ภายในมีประติมากรรมทางธรรมชาติที่สวยงาม แบ่งเป็นห้องโถงต่าง ๆ ห้องแรกที่พบ มีเสาหินขนาดใหญ่ ที่แบ่งกั้นพื้นที่ ภายในห้องโถงถ้ำออกเป็นห้อง ๆ ม่านหินปูนที่พลิ้วบางสวยเหมือนผ้าม่าน ทำนบหินปูนชั้นน้ำตก และหินปูนฉาบ ที่ไหลอาบตามเสาหิน บรรยากาศภายในถ้ำมืดสนิท ที่สุดแห่งความตื่นตาตื่นใจไปกับพื้นถ้ำที่มีความแวววาวเหมือนดังเพชร ส่องประกายระยิบระยับสวยงามมาก เสาหินบางจุดจินตนาการเหมือนผู้หญิง ลานม่านหิน ปูนบางจุดเหมือนลานเวที ที่ธรรมชาติได้ตกแต่งเอาไว้ งดงามเปล่งประกายไปทั่วพื้นที่ โดยเฉพาะบริเวณห้องโถงใหญ่จะมีม่านหินย้อยขนาดใหญ่ ห้อยระย้าลงมาจากเพดานสูงแผ่กว้างลงมา
ลักษณะทางธรณีวิทยา ถ้ำพญานาคราชอยู่บนเขาสามยอด ซึ่งพบซากดึกดำบรรพ์จำพวกฟิวซูลินิ ปะการัง เป็นถ้ำที่ประกอบด้วยหินปูนสีเทาชั้นบางจนถึงหนา ในเนื้อหินปูนมีเชิร์ตแทรกปน จัดอยู่ในหมวดหินผานกเค้า หรือเพอร์เมียนตอนล่างถึงตอนกลาง
การเดินทางเข้าชม ถ้ำพญานาคราช มีระยะทางจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติประมาณ 9 กิโลเมตร เดินเท้า 300 เมตร และเพื่อความปลอดภัยของนักท่องเที่ยว ควรปฏิบัติตามกฎระเบียบอย่างเคร่งครัด จึงต้องมีการโทรจองล่วงหน้าอย่างน้อย 1 วัน เนื่องจากรองรับได้เพียงวันละ 2 รอบ รอบเช้า 09.30 น. รอบบ่าย 13.30 น. จำกัดจำนวนนักท่องเที่ยว ไม่เกิน 20 คนต่อรอบ ในแต่ละวันสามารถลงทะเบียนเที่ยวชมถ้ำ ตั้งแต่เวลา 08.00 น. เป็นต้นไปโดยติดต่อเจ้าหน้าที่นำเที่ยวถ้ำ ที่ ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวเท่านั้น และไม่อนุญาตให้เดินทางไปถ้ำเองโดยเด็ดขาด
ที่มา : กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม-ประเทศไทย
อุทยานแห่งชาติภูผาม่าน - Phuphaman National Park