ลองโควิด (Long COVID) หรือ ภาวะโควิดเรื้อรัง เป็นภาวะที่ผู้ป่วยติดเชื้อโควิด-19 มีอาการต่อเนื่องเป็นเวลานาน แม้จะหายจากการติดเชื้อแล้ว อาการอาจเกิดขึ้นทันทีหลังหายป่วย หรือปรากฏหลังจากหายป่วยนานหลายสัปดาห์ หรือหลายเดือน เกี่ยวกับเรื่องนี้ หมอธีระ นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ออกมาเปิดเผยข้อมูล อัพเดทเกี่ยวกับ "Long COVID" โดยการโพสต์ข้อความระบุ
Long COVID
อาการผิดปกติที่เกิดขึ้นใหม่ หรือเรื้อรังต่อเนื่อง ในระบบต่างๆ ของร่างกาย ภายหลังจากที่ป่วยจากการติดเชื้อโรคโควิด-19 ในช่วงแรกนั้นเรียก Post-COVID conditions หรือ Long COVID
มีคนจำนวนมากทั่วโลกที่ประสบปัญหาดังกล่าว และส่งผลให้ไม่สามารถดำรงชีวิตประจำวันแบบเดิมได้ บั่นทอนคุณภาพชีวิต และส่งผลต่อการทำงาน การเรียน ความสัมพันธ์กับครอบครัว ฯลฯ
วารสารการแพทย์ระดับสากล Annals of Internal Medicine วันที่ 21 พ.ค. 2024 ได้เผยแพร่บทความทบทวนเรื่องนี้ ตั้งแต่คำจำกัดความ เกณฑ์การวินิจฉัย รวมถึงรูปแบบการดูแลรักษาผู้ป่วย Long COVID ในประเทศต่างๆ
ปัจจุบันมีเกณฑ์วินิจฉัยแตกต่างกันไป 6 แบบ
แต่สรุปสั้นๆ คือ หากมีอาการป่วยที่เกิดขึ้นหลังจากหายจากการติดเชื้อโรคโควิด-19 ช่วงแรก หรือเรื้อรังต่อเนื่องนานตั้งแต่ 4 สัปดาห์เป็นต้นไป ก็ควรคิดถึงเรื่อง Post-COVID conditions หรือ Long COVID นี้ด้วย
ทั้งนี้ ยังไม่มีวิธีรักษามาตรฐาน จำเป็นต้องได้รับการจัดการตามลักษณะอาการของผู้ป่วย
การป้องกัน Long COVID ที่ดีที่สุดคือ การป้องกันตัวไม่ให้ติดเชื้อ ใช้ชีวิตอย่างมีสติ ไม่ประมาท รู้เท่าทันสถานการณ์
นอกจากนี้ ปัจจุบันยังไม่มีวิธีป้องกันลองโควิดที่ชัดเจน แต่มีแนวทางที่อาจช่วยลดความเสี่ยง ดังนี้
1. ป้องกันการติดเชื้อโควิด-19
ฉีดวัคซีนโควิด-19 ครบตามเกณฑ์ เข็มกระตุ้น
สวมหน้ากากอนามัย เมื่ออยู่ในที่สาธารณะ
ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่และน้ำ หรือใช้เจลแอลกอฮอล์
เว้นระยะห่าง จากผู้อื่นอย่างน้อย 1-2 เมตร
หลีกเลี่ยงการสัมผัส ผู้ป่วยโควิด-19 หรือผู้ที่มีความเสี่ยงสูง
ดูแลสุขภาพ ให้แข็งแรง ทานอาหารครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
2. ดูแลตัวเองหลังหายป่วยจากโควิด-19
สังเกตอาการ ของตัวเองอย่างใกล้ชิด หากมีอาการผิดปกติ ควรไปพบแพทย์
พักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อย 8-10 ชั่วโมงต่อวัน
ดื่มน้ำ ให้เพียงพอ อย่างน้อย 2 ลิตรต่อวัน
ทานอาหาร ที่มีประโยชน์ ครบ 5 หมู่ เน้นผักผลไม้
ออกกำลังกาย เบาๆ เมื่อร่างกายพร้อม เช่น การเดิน การยืดเส้นยืดสาย
จัดการความเครียด ด้วยวิธีต่างๆ เช่น การฝึกสมาธิ การฟังเพลง การทำกิจกรรมที่ผ่อนคลาย
3. ปรึกษาแพทย์
หากมีอาการลองโควิด ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัย รักษา และติดตามอาการ
แพทย์อาจแนะนำให้รับการตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจเลือด การตรวจปอด การตรวจหัวใจ
แพทย์อาจสั่งยา หรือแนะนำแนวทางการรักษาอื่นๆ เช่น กายภาพบำบัด การฟื้นฟูสมรรถภาพ
อย่างไรก็ตาม ข้อมูลนี้เป็นเพียงแนวทางเบื้องต้น ผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมกับ individual case ของตนเอง