เปิดสาเหตุภาวะตาแห้งในสุนัขและวิธีรักษา

ภาวะตาแห้งเป็นภาวะที่ถูกพบได้บ่อยในสุนัข โดยพบในสุนัขสายพันธุ์ดังนี้ Beagle, Boston Terrier, Boxer, Bulldog, Cavalier King Charles Spaniel, Chihuahua, Chow Chow, Cocker Spaniel, Dachshund, Jack Russell Terrier, Miniature Schnauzer,Lhasa Apso, Pekingese, Poodle, Pug, Shetland Sheepdog, Shih Tzu และสุนัขพันธุ์ผสม อาการที่พบได้แก่ กระจกตาอักเสบ ทำให้กระจกตาดูขุ่น ไม่ใส เยื่อบุตาแดงเนื่องจากเกิดการอักเสบ และมีขี้ตาที่เป็นมูกในปริมาณมากซึ่งมักเกาะติดกับกระจกตา สุนัขมักแสดงอาการหรี่ตา

โรคตาแห้ง มีสาเหตุของโรค คือ

. ต่อมสร้างน้ำตาอักเสบ ซึ่งอาจเกิดจากภาวะภูมิคุ้มกันผิดปกติ

. เป็นมาแต่กำเนิด

. เป็นโรคที่เกี่ยวกับระบบประสาท บางครั้งพบหลังจากอุบัติเหตุที่ทำให้ลูกตาปลิ้นออกจากเบ้าตา

. เป็นผลมาจากการใช้ยาบางชนิด เช่น ยาหยอดตาขยายม่านตา (Atropine) ซึ่งมักเป็นชั่วคราว หรือเกิดจากการใช้ยาปฎิชีวนะกลุ่ม  Sulfa  และยาลดอักเสบ Etodolac ซึ่งอาจเป็นได้ทั้งชั่วคราวและถาวร

. การผ่าตัดแก้ไข Cherry eye โดยใช้วิธีตัดหนังตาที่สามออก (หนังตาที่สามมีต่อมสร้างน้ำตาอยู่เป็นหลัก)

. โรคทางระบบ เช่น ไวรัสไข้หัดสุนัข Canine Distemper Virus (CDV)

. โรคติดเชื้อของเยื่อตาขาว เช่น เชื้อแบคทีเรีย Chlamydia หรือการอักเสบของเยื่อตาขาวและเปลือกตา เรื้อรัง

ชนิดของภาวะตาแห้ง แบ่งได้ดังนี้

1. ภาวะตาแห้งจากการมีระดับน้ำตาลดลง เป็นภาวะที่มีการสร้างส่วนของน้ำตาชั้นที่เป็นน้ำลดลง ทำให้มีน้ำตาไม่เพียงพอมาคลุมบนกระจกตา ซึ่งภาวะนี้มักเกี่ยวข้องกับภาวะภูมิคุ้มกันตนเองทำลายต่อมน้ำตา

2. ภาวะตาแห้งจากการที่มีคุณภาพของน้ำตาลดลง  ตามปกติชั้นน้ำตาส่วนที่เป็นน้ำต้องการชั้น mucin เพื่อให้ส่วนที่เป็นน้ำเกาะยึดติดกับกระจกตา ในขณะเดียวกันชั้นไขมันที่อยู่ด้านนอกสุดของน้ำตามีส่วนช่วยไม่ให้น้ำตาไหลออกไปจากกระจกตาและลดการระเหยของน้ำตา ในสุนัขบางรายที่มีปัญหาการอักเสบของเยื่อบุตาเรื้อรังทำให้การผลิต mucin ลดลง ทำให้น้ำตาส่วนที่เป็นน้ำเกาะยึดติดกับกระจกตาได้ไม่ดี และมักหลุดไหลออกไปจากกระจกตา ทำให้เกิดภาวะตาแห้งตามมา ในขณะที่สุนัขบางรายหากมีปัญหาหนังตาอักเสบแบบเรื้อรัง ทำให้การสร้างชั้นไขมันของน้ำตาลดลง ก็สามารถเหนี่ยวนำทำให้เกิดภาวะตาแห้งได้ในที่สุด

3. ภาวะตาแห้งจากปัญหาของการลดกระจายของน้ำตาบนกระจกตา  ปัญหาโรคตาที่มักพบในสุนัขหน้าสั้นและมีลูกตาโต สาเหตุหนึ่งเนื่องมาจากการที่น้ำตาไม่สามารถกระจายไปได้ทั่วทั้งกระจกตา โดยมักมาจากการที่มีระดับน้ำตาไม่เพียงพอ รวมทั้งสุนัขบางรายที่มีปัญหาของเส้นประสาทที่มาเลี้ยงหนังตาเป็นอัมพาต ทำให้สุนัขไม่สามารถกระพริบหนังตาได้ หรือสุนัขบางรายที่มีปัญหาปิดตาไม่สนิทเวลานอน ทำให้เกิดภาวะตาแห้งตามมาได้

 

 

การรักษา

. หยอดน้ำตาเทียม

. หากพบว่าสุนัขมีขี้ตาจำนวนมาก ให้ทำความสะอาดรอบๆตา ด้วยน้ำยาล้างตาหรือน้ำอุ่น

. พาสุนัขมาพบสัตวแพทย์เมื่อสุนัขมีอาการเคืองตา ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้เพราะอาจจะเกิดปัญหาแทรกซ้อน รุนแรง ตามมาได้ เช่น กระจกตาเป็นแผล

. หากมีอาการอักเสบ สัตวแพทย์จะสั่งยาหยอดตาที่มีส่วนของยาฆ่าเชื้อ และ/หรือยาลดการอักเสบร่วมด้วย

. หยอดยากระตุ้นน้ำตา เป็นวิธีที่จำเป็นในรายที่มีปัญหาตาแห้งอย่างรุนแรง และเรื้อรัง หรือในสุนัขสายพันธุ์ที่มีแนวโน้มมีความเสี่ยงต่อโรคตาแห้ง ซึ่งมักต้องใช้ยานี้ตลอดชีวิต

. การรักษาโดยการผ่าตัดย้ายท่อน้ำลายมาเปิดที่หนังตาด้านใน วิธีนี้ ไม่เป็นที่นิยม เพราะมีผลข้างเคียงและมีปัญหาแทรกซ้อนสูง เพราะการใช้ยากระตุ้นน้ำตาให้ผลที่น่าพอใจอยู่แล้วหากใช้อย่างสม่ำเสมอ

สุนัขที่มีภาวะตาแห้ง มีความจำเป็นต้องได้รับการรักษาที่ถูกต้อง การปล่อยให้สุนัขอยู่ในภาวะตาแห้งนาน มักเกิดมีข้อแทรกซ้อนอื่นตามมา เช่น แผลหลุมบนกระจกตา และสุนัขบางรายอาจมีเนื้องอกกระจกตาชนิด squamous cell carcinoma (SCC) เกิดตามมาได้